લગ્ન એક એવો સંબંધ છે, જે માત્ર બે લોકોને જ બાંધતો નથી પરંતુ બે પરિવારોને પણ એક સાથે રાખે છે. આ બંધનને પરિપૂર્ણ કરવાની જેટલી જવાબદારી પત્નીની છે એટલી જ જવાબદારી પતિની પણ છે. લોકો મૃત્યુ સુધી આ સંબંધને પૂર્ણ ભક્તિ સાથે રાખે છે. એકબીજાનો સાથ, આદર અને પ્રેમ જીવનની આ સફરને સુંદર બનાવે છે. જો કે, ઘણી વખત આવું થતું નથી. આવા ઘણા કિસ્સા આપણી સામે છે, જેમાં સંબંધ બચાવવા માટે મહિલાઓ વર્ષો અને વર્ષો સુધી અત્યાચાર સહન કરે છે. ક્યારેક જાહેર શરમ અને સમાજના ડરથી તો ક્યારેક પોતાના અધિકારોની જાણકારીના અભાવે મહિલાઓને હેરાન કરવામાં આવે છે. ચાલો જાણીએ પરિણીત મહિલાઓના અધિકારો શું છે.
દહેજ અને ઉત્પીડન સામે અધિકાર
તમે અવારનવાર આવા કિસ્સાઓ સાંભળ્યા હશે, જેમાં દહેજના કારણે મહિલાઓને ઘણું સહન કરવું પડે છે. તમને જણાવી દઈએ કે આપણા દેશમાં મહિલાઓને દહેજ નિષેધ અધિનિયમ 1961 હેઠળ આ અધિકાર આપવામાં આવ્યો છે કે જો તેના પૈતૃક પરિવાર અથવા સાસરિયાઓ વચ્ચે દહેજની કોઈ લેવડ-દેવડ થાય છે તો તે તેની ફરિયાદ કરી શકે છે. તે જ સમયે, IPC (ભારતીય દંડ સંહિતા, 1860) ની કલમ 304B (દહેજ માટે હત્યા) અને 498A (દહેજ માટે ત્રાસ) હેઠળ, દહેજની લેવડ-દેવડ અને સંબંધિત ઉત્પીડનને ગેરકાયદેસર અને ગુનો ગણાવ્યો છે.
ઘરેલું હિંસા સામે અધિકાર
ડોમેસ્ટિક વાયોલન્સ એક્ટ 2005 મહિલાઓની સુરક્ષા માટે ઘડવામાં આવ્યો હતો. આ અંતર્ગત મહિલાને અધિકાર આપવામાં આવ્યો છે કે, જો પતિ અથવા તેના સાસરિયાઓ દ્વારા તેણીને શારીરિક, માનસિક, ભાવનાત્મક, જાતીય અથવા આર્થિક રીતે અત્યાચાર કે શોષણ કરવામાં આવે છે, તો પીડિતા તેમની સામે ફરિયાદ નોંધાવી શકે છે.
મિલકત અધિકાર
મોટાભાગની મહિલાઓ કે છોકરીઓને ખબર નથી હોતી કે લગ્ન પછી પણ તેઓ તેમના માતા-પિતાની સંપત્તિમાં હકદાર છે. હિંદુ ઉત્તરાધિકાર અધિનિયમ, 1956માં વર્ષ 2005માં સુધારો કરવામાં આવ્યો હતો. આ હેઠળ, પુત્રી, પછી ભલે તે પરિણીત હોય કે ન હોય, તેના પિતાની સંપત્તિનો વારસો મેળવવાનો સમાન અધિકાર છે.
ગર્ભપાતનો અધિકાર
કોઈપણ સ્ત્રીને ગર્ભપાતનો અધિકાર છે, એટલે કે તે ઈચ્છે તો તેના ગર્ભમાં ઉછરી રહેલા બાળકને ગર્ભપાત કરાવી શકે છે. આ માટે તેને તેના પતિ કે સાસરિયાઓની સંમતિની જરૂર નથી. મેડિકલ ટર્મિનેશન ઑફ પ્રેગ્નન્સી એક્ટ, 1971 હેઠળ આ અધિકાર આપવામાં આવ્યો છે કે સ્ત્રી ગમે ત્યારે તેની ગર્ભાવસ્થા સમાપ્ત કરી શકે છે. જો કે, આ માટે ગર્ભાવસ્થા 24 અઠવાડિયાથી ઓછી હોવી જોઈએ. પરંતુ ખાસ કિસ્સાઓમાં, સ્ત્રી 24 અઠવાડિયા પછી પણ તેની ગર્ભાવસ્થાને ગર્ભપાત કરી શકે છે.